Działając na podstawie art. 63 ust. 16 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429) przekazujemy poniżej najistotniejsze informacje w zakresie zmian w zasadach dotyczących uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego.
Od dnia 01.01.2024 r. ustawą wskazaną wyżej zostało wprowadzone nowe świadczenie – świadczenie wspierające. W związku z tym będą miały zastosowanie wymienione poniżej nowe regulacje prawne.
ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE – ZMIANY
W sprawach o świadczenie pielęgnacyjne o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 390 z późn. zm.) do których prawo powstało do dnia 31 grudnia 2023 r., stosuje się przepisy dotychczasowe.
Osoby, którym przed dniem wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym, albo od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., przyznane zostało co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego zachowują na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego nie dłużej jednak niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane.
Osoby, o których mowa wyżej zachowują prawo odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem jednak zachowania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.
Kwoty przysługującego na podstawie przepisów dotychczasowych świadczenia pielęgnacyjnego podlegają waloryzacji w trybie i na zasadach określonych w art. 17 ust. 3a-3d ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych jak były one realizowane co roku.
Do osób pobierających na podstawie przepisów dotychczasowych świadczenie pielęgnacyjne, stosuje się przepisy ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników brzmieniu dotychczasowym – bez wprowadzania jakichkolwiek zmian.
W przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne zachowuje prawo do tegoż świadczenia do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki, chyba że zgon osoby wymagającej opieki nastąpił przed dniem 1 stycznia 2024 r.
Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi ustawą o świadczeniu wspierającym od dnia 01.01.2024 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:
- matce albo ojcu;
- innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom;
- opiekunowi faktycznemu dziecka, rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18 roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało osobom, uprawnionym o których mowa we wskazanych powyżej punktach 1–3 jak również rodzinie zastępczej i osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka sprawującym opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18 roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, w wysokości podwyższonej o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka po złożeniu stosownego wniosku o podwyższenie świadczenia.
Artykułem 43 pkt. 3 ustawy o świadczeniu wspierającym został uchylony przepis prawa obowiązujący dotychczas dotyczący nie podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej a także rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej celem sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną. Konsekwencją powyższego jest możliwość podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej łącznie z pobieraniem świadczenia pielęgnacyjnego. Celem pobierania świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad dzieckiem do 18 roku życia łącząc je z aktywnością zawodową należy zrezygnować z dotychczas pobieranego świadczenia (na podstawie obowiązującej decyzji) i złożyć nowy wniosek o przyznanie świadczenia na nowych – zmienionych zasadach.
Świadczenie pielęgnacyjne, o którym mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych nie przysługuje opiekunowi osoby niepełnosprawnej jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego.
W przypadku, gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyły wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego postępowanie z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego zawiesza się do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego. Koniecznym za tym jest poinformowanie Ośrodka Pomocy Społecznej o fakcie złożenia wniosku o świadczenie wspierające do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
W przypadku podjęcia zawieszonego postępowania, o którym mowa wyżej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się po dokonaniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.
Konsekwencją powyższego jest zawieszenie wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.
W przypadku odmowy przyznania osobie wymagającej opieki świadczenia wspierającego lub pozostawienia wniosku o to świadczenie bez rozpatrzenia, świadczenie pielęgnacyjne wypłaca się od miesiąca, w którym wstrzymano jego wypłatę do końca okresu na jaki je przyznano, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych.
Za nienależnie pobrane świadczenie pielęgnacyjne, uważa się świadczenie wypłacone za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające.
ŚWIADCZENIE WSPIERAJĄCE
Celem świadczenia wspierającego które wprowadzone zostało od 01.01.2024 r. jest udzielenie osobom niepełnosprawnym mającym potrzebę wsparcia pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób. Postępowanie w sprawie świadczenia wspierającego prowadzi oraz świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Świadczenie wspierające przysługuje osobie niepełnosprawnej (nie osobie sprawującej opiekę) w wieku od ukończenia 18 roku życia posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 6b 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 100, 173, 240, 852, 1234 i 1429) w której potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia.
Wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia będzie można złożyć do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności także za pośrednictwem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności który to przekazuje dokumenty do Wojewódzkiego Zespołu od dnia 1 stycznia 2024 r.
Poziom potrzeby wsparcia, Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności ustala w wartościach punktowych w skali od 0 do 100.
Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego składa się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie wcześniej niż w miesiącu, w którym decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stała się ostateczna.
Świadczenie wspierające przysługiwać będzie miesięcznie w wysokości:
– 220% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 95 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
– 180% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 90 do 94 punktów w skali potrzeby wsparcia o której mowa art. 4b ust. 1 wyżej wskazanej ustawy;
– 120% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 85 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia o której mowa art. 4b ust. 1 wyżej wskazanej ustawy;
– 80% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 80 do 84 punktów w skali potrzeby wsparcia o której mowa art. 4b ust. 1 wyżej wskazanej ustawy;
– 60% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 75 do 79 punktów w skali potrzeby wsparcia o której mowa art. 4b ust. 1 wyżej wskazanej ustawy;
– 40% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 74 punktów w skali potrzeby wsparcia o której mowa art. 4b ust. 1 wyżej wskazanej ustawy;
Ustawa o świadczeniu wspierającym wejdzie w życie 1 stycznia 2024 r. z następującymi wyjątkami:
– od 1 stycznia 2024 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 87 do 100 pkt.;
– od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 78 do 86 pkt.;
– od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 70 do 77 pkt.
Wyjątkiem od tak określonego ustawą harmonogramu wejścia w życie ustawy jest art. 64, zgodnie z którym osoba wymagająca opieki:
– na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, albo zasiłku dla opiekuna;
– na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowego, obowiązującego od 1 stycznia 2024 r. brzmienia ustawy o świadczeniach rodzinnych będzie mogła otrzymać świadczenie wspierające od dnia 1 stycznia 2024 r., także w przypadku, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie niższym niż 87 punktów w skali potrzeby wsparcia.
Osoba z niepełnosprawnościami składając do ZUS wniosek o świadczenie wspierające będzie miała prawo do decyzji od jakiego miesiąca będzie chciała mieć przyznane prawo do świadczenia przez ZUS dzięki czemu będzie miała możliwość niedopuszczenia do sytuacji otrzymywania świadczenia wspierającego za ten sam okres co jej opiekun świadczenia pielęgnacyjnego a tym samym uniknąć sytuacji powstania nienależnie pobranych świadczeń.
W razie jakichkolwiek pytań służymy Państwu pomocą w siedzibie naszego Ośrodka Pomocy Społecznej jak również telefonicznie pod numerem: 32 419 63 00 wew. 22.